Esperanta blogo

Antaŭ ol prezenti la Instituton aluditan en la titolo, mi deziras profiti la okazon por unue prezenti Galegion, ja mi plurfoje konstatis ke temas pri ne tre konata regiono hispania. Fakte, laŭnome estas ŝajne multe pli konata ĝia ĉefurbo, Santiago de Compostela (Kompostelo), la celpunkto de unu el la plej gravaj pilgrimvojoj en Eŭropo, la jakoba vojo. Ne malofte oni konfuzas Galegion, ankaŭ nomatan en multaj tekstoj Galicion, kun alia regiono kun kiu ĝi kundividas tiun ĉi lastan nomon, en orienta Eŭropo.

Galegio estas tiu angulo kiu kvazaŭ elsaltas el la mapo de Hispanio, nordokcidente, kiam oni pentras tiun ĉi solan. Ĝi kvazaŭ daŭrigas norden la rektangulon de la mapo de Portugalio. Galegio fakte kundividas plurajn trajtojn kun Portugalio, kvankam iliaj historioj disiĝis antaŭ jam pluraj jarcentoj (ŝajne pro kvereloj inter du episkopoj rilate al iuj relikvoj: amuza afero).

Dum multaj jaroj ĝi estis fama preskaŭ ĉefe pro sia enorma elmigrado, tiel ke troviĝas galegoj en ĉiuj partoj de la mondo. En Iberameriko estas kutime nomi galegoj ĉiujn enmigrintajn hispanojn, sendistinge.

En Galegio estas parolata propra lingvo, la galega, kiun regas vasta plimulto de la loĝantaro kaj komprenas ĉiuj. Ne ĉiuj lingvistoj akceptus ke tia lingvo estas sendependa, kaj multaj konsideras ĝin dialekto de la portugala. Fakte, Galegio estas la lulilo de la portugala; poste, post tiom da jaroj de aparta historio la parolmanieroj norde kaj sude de la rivero Minjo sufiĉe diverĝis. La galega pliproksimiĝis al la hispana (kastilia), tiel ke ambaŭ estas tre interkompreneblaj: en la hispana televido kaj radio oni ĝenerale ne dublas la galegparolantojn, male al kio okazas rilate al la katalunlingvanoj.

Ĉu tio sufiĉas por diri ke la galega estas aparta lingvo aŭ ne, tio ne estas lingva, sed, kiel skribis Pere en lasta blogaĵo (en la kataluna, mi esperas ke li baldaŭ tradukos ĝin), politika afero. Ekzistas ene de Galegio mem diversaj tendencoj pri tio. La institucioj kaj la plejmulto de la verkistoj traktas ĝin kiel apartan lingvon, kaj uzas propran ortografion, sed malplimultaj kurentoj, konataj kiel luzidistoj (ĉefe sendependistoj) favoras ortografion kaj vortaron pli similan al la portugala. Specimenon de la galega lingvo vi povas legi en sinprezentado de SAT-en-Hispanio.

Tiu ĉi longa priskribo ne okazas nur pro enciklopediemaj kialoj. Mi deziras disvastigi la novaĵon pri la apero de traduko en Esperanto de sinprezento de tiea esplorinstitucio: la Galega Instituto de Analizo kaj Dokumentado Internacia (IGADI). Temas pri organizaĵo por studo kaj pritrakto de politikaj aferoj ligataj al la internaciaj rilatoj, la ĉefa el tiu mondoparto. Ĝi ĉefe okupiĝas pri Ĉinio (lia direktoro, Xulio Ríos, estas unu el la ĉefaj hispanaj specialistoj pri tiu lando, kaj ofte verkas en la gazetaro pri la tendencoj tie okazantaj), centra kaj orienta Eŭropo, Kubo (la fratoj Castro mem estas du el tiuj galegidoj pri kiuj mi supre parolis), ktp. Nu, legu la tutan karakteron kaj agadkampon en http://www.igadi.org/html/t_que_esperanto.htm.

La priskribo aperas ankaŭ en ĉina, rusa, angla, portugala, franca, germana, kaj ĉiuj hispaniaj lingvoj. Ne aperas aliaj tekstoj en Esperanto en ilia retejo, sed eble estonte...

Kaj tiel mi sukcesis prezenti mian boregionon. Kiel bele, mi sukcesis krei novan vorton el malnova prefikso, ĉu ne mirinde?

La tekston (en konstanta arkivo) publikigis Tonyo je 22:59